Phân chuồng là loại phân do gia súc thải ra, chứa hàm lượng chất dinh dưỡng cho cây trồng. Tuy nhiên, chất lượng của phân phụ thuộc vào cách chăm sóc, chất độn chuồng và cách ủ phân. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách ủ phân chuồng đúng cách.
Có 3 phương pháp ủ phân chuồng cơ bản sau:
Ủ nóng:
Phân được xếp thành từng lớp khi lấy ra khỏi chuồng để ủ. Được xếp ở nơi có nền không bị thấm nước nhưng cũng không được nén. Sau đó tưới nước phân lên và giữ ẩm cho đống phân khoảng 60 – 70%. Có thể dùng thêm 1% vôi bột (tính theo khối lượng) nếu phân có nhiều chất độn. Trộn 1 – 2% supe lân để giữ đạm. Sau đó trát bùn bao phủ ở mặt bên ngoài đống phân. Chú ý tưới nước phân lên đống phân mỗi ngày.

Nhiệt độ của đống phân có thể lên 60 độ C sau 4 – 6 ngày. Các loài vi sinh vật phân giải chất hữu cơ phát triển mạnh và nhanh. Trong đó, các vi sinh vật hao khí chiếm ưu thế. Và nhiệt độ đống phân tăng cao nhanh chóng là do tập đoàn vi sinh vật hoạt động mạnh. Do đó cần đảm bảo cho đống phân tơi, xốp và thoáng để vi sinh vật hao khí hoạt động tốt.
Phương pháp ủ ngóng có tác dụng tốt trong việc tiêu diệt cỏ dại, loại trừ mầm móng sâu bệnh. Thời gian ủ tương đối ngắn, khoảng 30 – 40 ngày là có thể sử dụng được. Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là để mất nhiều đạm.
Ủ phân chuồng nguội:
Phương pháp này, phân sau khi được lấy ra, xếp lớp và nén chặt. Trên mỗi lớp phân chuồng rắc khoảng 2% phân lân. Sau đó ủ với đất bột hoặc đất bùn khô đập nhỏ và nén chặt. Đống phân thường được xếp với chiều rộng khoảng 2 – 3 m, dài tùy thuộc vào độ dài nền đất. Và thường xếp đến độ cao khoảng 1,5 – 2m. Sau đó trát bùn phủ bên ngoài đống phân.
Do bị nén chặt nên bên trong đống phân sẽ thiếu oxy làm môi trường trở nên yếm khí. Làm cho lượng khí cacbonic trong đống phân tăng lên. Các vi sinh vật hoạt động chậm, do đó nhiệt độ không tăng cao và chỉ khoảng 30 – 35 độ C. Đạm trong phân chủ yếu ở dạng cacbonat khó phân hủy thành ammoniac. Nên lượng đạm bị mất cũng giảm đi nhiều.

Theo phương pháp này thì thời gian ủ kéo dài 5 – 6 tháng. Nhưng phân có chất lượng tốt hơn phân được ủ nóng.
Ủ nóng trước, nguội sau:
Phương pháp này thì phân chuồng lấy ra, xếp lớp nhưng không nén chặt ngay. Phân được để như vậy trong 5 – 6 ngày cho vi sinh vật hoạt động mạnh. Khi nhiệt độ khoảng 50 – 60 độ C thì tiến hành nén chặt. Để chuyển đống phân về trạng thái yếm khí.
Sau khi nén chặt thì lại xếp lớp phân chuồng khác lên và không nén chặt. Tiếp tục để 5 – 6 ngày đến khi nhiệt độ 50 – 60 độ C thì nén chặt. Tiếp tục quá trình như vậy đến khi đạt được độ cao mong muốn. Sau đó trát bùn phủ chung quanh cho đống phân. Quá trình chuyển hóa trong đống phân sẽ là ủ nóng cho phân bắt đầu ngấu sang ủ nguội bằng cách nén.
Người ta thường dùng các loại phân khác làm men để thúc đẩy phân ngấu nhanh. Các loại phân làm men như phân bắc, phân tằm, phân gà, vịt,… Và phân lên men sẽ được thêm vào lớp phân khi chưa bị nén chặt.
Ủ phân theo cách này có thể rút ngắn thời gian hơn ủ nguội nhưng dài hơn ủ nóng.
Tùy thuộc thời gian nhu cầu sử dụng mà dùng phương pháp ủ thích hợp. Như thế vừa đảm bảo cho phân dùng đúng lúc và vừa đảm bảo chất lượng phân.
xem thêm: Phân hữu cơ là gì? Các loại phân hữu cơ